| Położenie stępki
30.06.1913 Wodowanie 15.08.1914 W służbie od 01.08.1915 Modernizacje - Zatopiony 16.11.1918 Typ Poerio, liczba jednostek w typie 3 |
Wyporność
1 028, pełna 1 270 ts Wymiary d-85 s-8 z-2,8 m Uzbrojenie 6x102, 2x40 mm Pancerz - Prędkość maks. 32 w Załoga 109 |
|
Krążowniki zwiadowcze należały do najmniejszych
przedstawicieli swojej klasy. Zwykle pozbawione pancerza, były też
określane jako krążowniki trzeciej klasy, czasem zaś zwano je przewodnikami,
czy też w pełniejszej formie, przewodnikami flotylli kontrtorpedowców.
Budowano je stosunkowo krótko, głównie w pierwszym piętnastoleciu
XX wieku, później ich funkcje przejęły z jednej strony lekkie krążowniki,
z drugiej coraz większe kontrtorpedowce, w późniejszych latach zwane
niszczycielami. Część krążowników zwiadowczych również tak właśnie
została wówczas sklasyfikowana, jako że nie różniły się właściwie
rozmiarami od nowej generacji jednostek, którym pierwotnie miały
przewodzić.
|
|
Zamówiony przez Regia Marina typ Peorio przeszedł podobną drogę. Pierwotnie wszystkie trzy okręty miały być kolejnymi kontrtorpedowcami Włoskiej Marynarki Wojennej, niemniej w trakcie budowy zdecydowano się ukończyć je w postaci liderów, przydając im uzbrojenia artyleryjskiego kosztem części wyrzutni torpedowych (ponadto były też zdolne do stawiania min). I tak - zasłużenie czy nie - przeszły oficjalnie do historii jako krążowniki, jak ostatecznie zostały sklasyfikowane. Dwie ocalałe jednostki zachowały to miano do połowy 1921 roku, gdy przemianowano je na kontrtorpedowce. W tej postaci dosłużyły do 1937 roku, zaś rok później sprzedano je Hiszpanii, a dokładniej hiszpańskim nacjonalistom. W Armada Espanola zaistniały już jako niszczyciele, przy czym jeden z nich (Huesca, ex Alessandro Poerio) przetrwał do 1953 roku. |
|
|
|
Początkowo Cezare Rossarol służył na północnym
Adriatyku, do 1917 roku w jednym dywizjonie wraz z pozostałymi jednostkami
swojego typu. Potem został przesunięty na południe, do Brindisi.
Wypełniał różnorodne zadania, od patrolowych po eskortowe. Wziął
udział zapewne w około 60 akcjach bojowych (jak można sądzić po
logach jego braci).
|
|
|
Wojnę przetrwał najwyraźniej bez
szczególnie wartych uwagi incydentów, zaś wraz jej zakończeniem
został skierowany w rejon Puli, portu na chorwackim wybrzeżu, gdzie
wcześniej mieściła się baza floty Austro-Węgier. Zgodnie z nową
rolą miał wspierać siły okupujące port, niemniej tydzień po zawieszeniu
broni otrzymał zadanie przewiezienia do Fiume (dzisiejszej Rijeki)
pewnego serbskiego oficera, mającego podjąć się negocjacji z miejscowymi
nieregularnymi siłami, które mogły mieć coś przeciwko okupacji miasta.
Krótko po wyjściu z portu trafił jednak na minę, należącą do jednej
z wielu zagród, postawionych przez flotę Austro-Węgier wzdłuż wybrzeża,
i nadal jeszcze nierozpoznanych. Wybuch przepołowił okręt. Dziobowa
część zatonęła praktycznie od razu, rufowa oddryfowała jakieś trzysta
metrów na północ, po czym także zniknęła pod wodą. Pomimo szybkiego
przybycia pomocy, zginęło aż 97 osób z załogi krążownika.
|
|
Pierwsza jednoznaczna identyfikacja wraku krążownika
miała zapewne miejsce wiele lat temu, skoro w 2008 roku był rutynowo
wykorzystywany do szkoleń nurków. Niemniej głośniej zaczęło o nim
być po odwiedzeniu tego miejsca w 2013 roku przez członków Global
Underwater Explorers, organizacji non-profit (z siedzibą na Florydzie)
nastawionej na szeroko rozumianą podwodną eksplorację, prace badawcze
i edukację na tym polu. Podjęta w następnym roku wysiłki zaowocowały
zainicjowaniem programu mającego zapewnić ochronę wrakowi (który
nie został wcześniej tknięty przez złomiarzy czy kolekcjonerów pamiątek)
i sporządzenie jego pełnej dokumentacji. Pierwszy raport z działalności
został opublikowany w 2016, dwa lata później dodano do niego kolejne
materiały. Do realizacji programu włączyło się ponadto kilka klubów
nurkowych oraz firm, w tym i Santi, znana ze wspierania poszukiwań
ORP Orzeł.
|
|
|
 Symulacja 3D: rufowa część wraku |
|
Pictures: Project
Rossarol
|
|
|
Wrak krążownika znajduje się na głębokości 45-50
metrów, w odległości 2,16 kilometra w linii prostej od brzegu na
wysokości chorwackiego miasta Ližnjan. Dwie części rozerwanego kadłuba
opadły na dno 310 metrów od siebie, dziobowa w pozycji odwróconej,
rufowa na równej stępce. Ich łączna długość wskazuje, iż 25-30 metrów
śródokręcia uległo całkowitemu zniszczeniu na skutek eksplozji,
zalegając obecnie pod postacią różnej wielkości fragmentów w polu
szczątków. Wydaje się, że wrak jest w całkiem dobrym stanie, jak
na ponad sto lat, spędzonych już na dnie, niemniej rozpada się obecnie
pod wpływem czynników naturalnych. Niezależnie od oficjalnego statusu
jest grobem wojennym.
|
Poświęcona wrakowi strona Project Rossarol
Artykuł o wraku krążownika w serwisie X-Ray Magazine
Film z zejścia do rufowej części wraku: You Tube