Gdy w 1909 roku wszedł do służby HMS Defence, czyli ostatni krążownik pancerny Royal Navy, oznaczało to bezpotomne wymarcie tej klasy okrętów. Duże i powolne, ciężko uzbrojone krążowniki pancerne zostały we wszystkich znaczniejszych marynarkach wojennych zastąpione w roli "skrzydła floty" przez krążowniki liniowe, które jednak okazały się ostatecznie chybioną inwestycją i tak samo zniknęły w latach dwudziestych z desek projektantów. W ten sposób krótko przed Wielką Wojną zostały na placu boju jedynie małe i średnie krążowniki, nazwane z czasem lekkimi, które wydawały się zrazu zaspokajać wszystkie potrzeby, niemniej idea budowa ich większych odpowiedników "krążyła po Europie". Najpierw pod postacią pogłoski, jakoby Niemcy zamierzały zbudować podobne jednostki, przez co i Admiralicja zleciła w 1912 roku zaprojektowanie ich odpowiedników nazwanych wówczas "atlantyckimi krążownikami". Gdy okazało się, iż pierwotna informacja była fałszywa, plany porzucono, niemniej powrócono do nich już w 1915 w ramach poszukiwań wzorca silnego krążownika zdolnego do dalekich i samodzielnych rejsów i będącego zarazem jednostką w pełni nowoczesną, czyli między innymi szybką. Stąd właśnie zrodził się projekt krążowników typu Hawkins, jedyny i unikatowy wówczas, nie mający żadnych odpowiedników w innych flotach, i tym samym poniekąd ryzykowny.

HMS Raleigh przechodzi przez Kanał Panamski, 28.02.1922
Picture: MaritimeQuest

Jakkolwiek od początku było oczywiste, że nowe jednostki zostaną wyposażone w turbiny, gdyż inaczej nigdy nie uda się im osiągnąć większych prędkości, początkowe propozycje uzbrojenia odwoływały się do dawnych wzorów, typowych dla krążowników pancernych, czyli zastosowania dwóch kalibrów artylerii głównej. Pomysł został szybko porzucony na rzecz zunifikowanej artylerii, która lepiej sprawdzała się przy dużym zasięgu dział i nowoczesnych systemach celowniczych. Przewidziano także kotłownie mieszanego typu, z kotłami opalanymi tak ropą, jak i węglem, o który łatwiej zwykle bywało w różnych odległych zakątkach świata. Działa nietypowego w późniejszych latach kalibru 190 mm ustawiono podobnie, jak zwykło się to robić na lekkich krążownikach, co w sumie nie było przypadkiem, jako że podstawą projektu stały się ostatecznie lekkie krążowniki typu Birmingham (zmodyfikowany typ Town, 1909), znacznie jednak powiększony i ze zmienioną architekturą nadbudówek, co dało sylwetkę zbliżoną do wielu ówczesnych i późniejszych lekkich krążowników Royal Navy. Typ Hawkins, jako pionierski, został uznany podczas konferencji waszyngtońskiej za wzorzec dużego krążownika, na konferencji londyńskiej określonego ostatecznie jako ciężki krążownik. W Wielkiej Brytanii posłużył zaś za podstawę do opracowania w latach dwudziestych zbudowanego w większej liczbie typu County i późniejszych jednostek, chociaż ciężkie krążowniki nie przyjęły się specjalnie w Royal Navy z jej specyficznymi wymogami.

HMS Raleigh wchodzi do St. John's, 30 września 1921
Picture: Naval History

Pytania o przydatność nowej klasy krążowników pojawiły się jeszcze w trakcie ich budowy. Stwierdzano, że Royal Navy potrzebuje zbyt wielu krążowników do ochrony interesów kraju w różnych zakątkach świata, aby inwestować w jednostki szczególnie silne i tym samym droższe. Był to istotny argument, który przeważył ostatecznie kilkanaście lat później, przez co w latach trzydziestych, po wprowadzeniu do służby kolejnych dwóch typów ciężkich krążowników, Wielka Brytania budowała już tylko lekkie krążowniki. Wcześniej jednak zdecydowano się ukończyć rozpoczęte okręty typu Hawkins, chociaż uczyniono to chyba bez większego entuzjazmu. Z pięciu zaplanowanych jednostek jedna została od razu przebudowana na lotniskowiec (Cavendish, który miał być pierwszy w typie, przemianowany wówczas na Vindictive). W 1923 roku wróciła ona do postaci krążownika, w 1940 przebudowana jednak na jednostkę remontową. Effingham został w latach 1937-1938 przebudowany na lekki krążownik (z działami 152 mm) i w tej postaci zatonął podczas kampanii norweskiej. Tylko Hawkins i Frobisher wzięły udział w II wojnie światowej jako ciężkie krążowniki, chociaż ich przydatność bojowa nie była już wówczas zbyt wielka. Zaś Raleigh ustanowił swoisty rekord, jako że pozostał w służbie ledwo rok...